woensdag 12 oktober 2016

Tegenstrijdigheid

In mijn lessen creatief schrijven geef ik vooral aandacht aan de tegenstrijdigheid die in een tekst moet zitten. Dubbelheid. In een personage. In de omstandigheden. In elk woord dat je opschrijft.
Dat is wat een tekst goed maakt.
Dus het is beter als iemand weg wil en tegelijkertijd wil blijven.
Het is mooier dat iemand bij je weggaat waarvan je nog houdt, dan dat er iemand bij je weggaat waarvoor je al niets meer voelde. Dat laatste zou de tekst saai maken. Dan denken we: 'hè, hè, die is weg. Gelukkig maar. Einde verhaal.'
Hoe groter de liefde is, hoe érger de afwijzing voor je personage is. 
En daar gaat het allemaal om bij het schrijven: maak het voor je personage zo moeilijk mogelijk. Laat er dus ook nog kinderen in het spel zijn. Dat is altijd goed. 
En nee, laat ze nou eens géén vijandige relatie hebben, met veel ruzie, schelden, spanningen over en weer, maar laat je personages avond aan avond spelletjes doen met hun dochtertjes, samen een wijntje drinken bij de houtkachel, lepeltje lepeltje tegen elkaar aan in slaap vallen, en dán besluit de één om te vertrekken. 
Dat is mooi. Omdat we het niet verwacht hadden. Omdat de lezer het niet aan had zien komen.
De klap is dan dés te groter. Dat is literatuur.
En nee, laat er nou eens geen ánder in het spel zijn. Dat is te voorspelbaar. 
Speel met het verwachtingspatroon van je lezer.
De mensen van wie je het het minst verwacht had, laat die het moeilijk krijgen samen.
Het is mooier als je personage het allerliefst in iemands armen wil liggen, vastgehouden wil worden, voor altijd samen wil zijn, maar diegene ook het allerliefst met zijn zelfgemaakte gehaktballetjes zou bekogelen, met de koekenpan op zijn hoofd zou timmeren en hem nooit meer wil zien.
Alléén een boosaardig type is niets.
Alléén iemand die lijdt is ook saai.
Die tweestrijd in jezelf én in je omgeving, dat is wat literatuur is all about. Van het leven begrijp ik niks.

1 opmerking:

Rein Swart zei

Die tegenstrijdigheid, die inherent is aan het leven, Elke, uit zich denk ik niet in een persoon die van zijn levenspartner houdt maar haar tegelijk weg wil hebben. Dat maakt literatuur ongeloofwaardig. Its anders is dat die persoon misschien ook iets anders zou willen, maar dat is niet tegenstrijdig met zijn liefde. Liefs anyway, Rein.